Algemeen

Het menselijk lichaam bestaat voor 2/3 deel uit vocht. Dit vocht bevindt zich in en rondom alle lichaamscellen, de bloedbanen, lymfebanen en de hersenbanen. Zeer veel processen verlopen via dit lichaamsvocht, zoals; het vervoer van zenuwprikkels, hormonen of schadelijke stoffen en het uitwisselen van stoffen of van gassen. Deze processen via het lichaamsvocht noemen we de waterhuishouding. Het lichaam is in een optimaal evenwicht als de waterhuishouding in een optimale conditie verkeert. Het lymfestelsel (lymfevaten en lymfeknopen) speelt een belangrijke rol bij het scheppen en onderhouden van de ideale leefomgeving voor onze lichaamscellen. Het is namelijk de lymfe die daar een voedende, zuiverende en drainerende rol vervult. Lymfedrainage is dus een normale, natuurlijke functie in ons lichaam. Deze functie kan echter bemoeilijkt worden als gevolg van een ongeval, ziekte of stress. In dit geval kan de drainage van de lymfe manueel geoptimaliseerd worden.



Wat is lymfe en wat houdt het lymfestelsel in?

Net als de bloedbaan waarin bloed circuleert, heeft het lichaam een lymfestelsel waar lymfe doorheen stroomt. Het lymfestelsel ziet er vergelijkbaar uit met het stelsel van de bloedsomloop. In tegenstelling tot de bloedcirculatie is het lymfestelsel alleen een afvoerend systeem. Lymfe bevat ongeveer dezelfde bestanddelen als bloedplasma maar heeft een hogere concentratie eiwitten. Als lichaamsarbeid wordt geleverd, neemt de concentratie eiwitten in het weefsel verder toe.

Wat zijn lymfeknopen en lymfeklieren?

Op het kruispunt van grote lymfevaten bevinden zich lymfeknopen. De lymfeknopen liggen dichtbij organen en worden ook wel klieren genoemd. De klieren filteren de lymfe en halen er lichaamsvreemde stoffen uit (bacteriën, kankercellen, celresten, etc.). Deze lichaamsvreemde stoffen komen in de bloedbaan terecht doordat het lymfestelsel en de bloedbaan met elkaar in contact staan. Via de bloedbaan worden de lichaamsvreemde stoffen uitgescheiden door het lichaam. In de lymfeklieren worden witte bloedcellen gemaakt die een belangrijke rol spelen in het afweersysteem van het lichaam.

Wat is oedeem (zwelling)?

Oedeem is een abnormale ophoping van vocht in het weefsel als gevolg van een verstoord evenwicht tussen aanvoer en afvoer van vocht. Dit uit zich in een gevoel van spanning of stuwing van de huid, pijnlijk of tintelend gevoel en toename van de omvang van het lichaamsdeel.

Vormen van oedeem die behandeld kunnen worden door een oedeemtherapeut:

Lymfoedeem

Lymfoedeem ontstaat als er te weinig vocht uit het weefsel wordt afgevoerd, dit kan komen door een verminderde afvoercapaciteit van het lymfesysteem of een te grote aanvoer van vocht, het lymfesysteem kan dan de aanvoer niet aan. Er zijn twee soorten lymfoedeem:
- Primair lymfoedeem: als er een afwijking in het lymfesysteem is die al bij de geboorte aanwezig is.
- Secundair lymfoedeem: als het lymfesysteem door een andere oorzaak is beschadigd, bijvoorbeeld door een trauma, borst(kanker)operatie of bestraling.

Veneus oedeem

Dit ontstaat doordat er een te hoge druk ontstaat in het veneuze gedeelte van de bloedsomloop. Oorzaken hiervan zijn bijvoorbeeld spataderen of een te hoge bloeddruk.

Lipoedeem

Deze ophoping van vet en vocht in het weefsel is aangeboren. Door de aanwezigheid van vet wordt de afvoer van vocht door het lymfestelsel belemmerd. Lipoedeem is een aangeboren aandoening.

Wat doet de oedeemtherapeut?

De behandeling van oedeem bestaat uit een combinatie van verschillende behandelmogelijkheden:

Manuele lymfedrainage
Manuele lymfedrainage is een therapie waarbij met rustige massagehandgrepen het natuurlijke pompmechanisme van het lymfestelsel wordt gestimuleerd waardoor de transportcapaciteit van het lymfestelsel wordt verhoogd.

Specifieke oedeemhandgrepen
Specifieke oedeemhandgrepen zijn stevigere massagehandgrepen waarmee verhardingen of littekenweefsel wordt behandeld.

Compressietherapie

Om de afname in omvang zo snel mogelijk te realiseren zal er in de meeste gevallen gezwachteld worden. Als het overschot aan vocht weg is, zal er meestal een therapeutische elastische kous worden aangemeten om het effect van de therapie te behouden.

Bewegings- en ademhalingsoefeningen

In veel gevallen bestaat er naast het lymfoedeem een bewegingsbeperking in bijvoorbeeld een operatiegebied. Ook kan bewegingsomvang en spierkracht afgenomen zijn, mede door het lymfoedeem. Door de oefeningen die u krijgt van uw therapeut kunt u de functie van uw ledemaat verbeteren. Specifieke oefeningen met betrekking tot uw ademhaling verbeteren de afvoer van lymfevocht.

Lymfetaping

Lymfetaping is een tape met dezelfde elasticiteit als de huid die de huid licht optilt waardoor de afvoer van afvalstoffen wordt verbeterd, de onderhuidse circulatie verbetert en zenuwpijn kan verminderen.



Voorlichting

U wordt voorgelicht over huidverzorging, voeding, preventie en zelfhulp. Dit zijn zaken waarmee u zelf aan de slag kunt gaan. Tevens wordt u begeleid in het opbouwen van uw dagelijkse activiteiten.

Hoe wordt oedeemtherapie vergoed?

Voor oedeemtherapie heeft u een verwijzing van een arts nodig. De kosten voor oedeemtherapie vallen vanaf de 21e behandeling onder de basisverzekering. De eerste 20 behandelingen worden vergoed uit de aanvullende verzekering. U kunt ook zonder verwijzing komen om oedeem te laten behandelen, dan valt de behandeling onder fysiotherapie. Het is dan geen chronische indicatie en wordt niet vergoed uit het basispakket. Raadpleeg uw polisvoorwaarden om te zien welke vergoeding voor oedeemtherapie u heeft. Voor manuele lymfedrainage en oedeemtherapie geldt tevens een apart tarief.